Чўлланиш – қурғоқчил иқлимли ўлкаларда экологик тизимларнинг бузилиши, улардаги органик ҳаётнинг барча шакллари ёмонлашувига ва натижада табиий иқтисодий имкониятларнинг пасайиб кетишига олиб келувчи табиий географик ҳамда антропоген жараёнлар мажмуи.
Мамлакатимизнинг 70 % ёки 31,4 миллион гектар ери қурғоқчил майдонлардан иборат бўлиб, улар асосан табиий шўрланган, кўчма бархан қумликлар ва қумликлар тарқалган ҳамда иссиқ гармсел шамоллари таъсиридаги ҳудудлардан иборатдир. Орол денгизи сув сатҳининг қуриши туфайли Ўзбекистонда яна қўшимча 3 млн гектардан ортиқ майдонда Оролқум пайдо бўлди. Натижада, ушбу регионда экологик муҳит ёмонлашиб, чўлланиш жараёнлари янада кучайди ва кўплаб ижтимоий муаммоларни юзага келтирди.
17 июнь Бутунжаҳон чўлланиш ва қурғоқчиликка қарши курашиш куни муносабати билан Хўжайли тумани «Саманкўл» ОФЙда жойлашган ўрмон хўжалигининг тажриба майдончасида “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси доирасида экилган турли хилдаги дарахт кўчатлар ва райҳон кўчатларини суғориш, парваришлаш, зараркунандаларга қарши курашишга тадбир ўтказилди.
Мазкур тадбирда Ўрмон хўжалиги агентлиги директори Н.Бакиров ва М.Ғаниев, Ўзбекистон Экологик партияси Қорақалпоғистон кенгаши ҳамда «Барсакелмес» давлат буюртма қўриқхонаси ходимлари иштирок этди.
Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги томонидан мазкур экологик санада “Яшил макон” умуммиллий лойиҳасида экилган кўчатларни суғориш, парваришлаш, зараркунандаларга қарши курашиш ҳамда ҳудудларнинг шифобахш доривор ўсимликларни экиш ишларини янада самарали ташкил этишга асосий эътибор қаратилди.
Мутахассислар чўлланиш табиий ва антропоген (инсон) омил таъсири каби икки хил сабабга кўра вужудга келишини таъкидлади. Табиий омил турли офатлар, қуруқ иқлим шароити таъсирида пайдо бўлишини қайд этди.
Инсон омили эса дарахтлар ва ўсимлик оламининг йўқ қилиниши, деҳқончилик фаолияти ва турли кимёвий ўғитлардан фойдаланиш, нотўғри суғориш тизими, ерларни ўзлаштириш таъсирида вужудга келади.
Қайд этилишича, қурғоқчил иқлим ва чўл ҳудудларининг кенгайиши 2050 йилгача 700 миллиондан ошиқ кишининг ўз яшаш ҳудудини тарк этишига сабаб бўлиши кутиляпти. Энг ёмон сценарийда бу кўрсаткич 2 миллиардгача етиши мумкин. Энг катта хавф Хитой ва Ҳиндистон, Саҳройи Кабир ҳудудларига қаратилиши мумкин. Афсуски, бу муаммо Ўзбекистон жойлашган Марказий Осиёни ҳам четлаб ўтмайди.
Тадбирда муаммоларни олдини олиш борасида келгусидаги режалар белгилаб олинди.
Дилрабо Бобоева Ўрмон хўжалиги агентлиги ахборот хизмати
